«The Ulytau Educational Foundation» қайырымдылық қоры» қоғамдық қорының директоры Марина Хан
Дәстүр бойынша қор сәуірдегі конференцияда жыл қорытындысын шығарады. 2023 жылы қор қандай нәтижелермен мақтана алады?
Біріншіден, мемлекеттік мектептерді аккредиттеу. Елімізде 3,9 миллион оқушы бар, жекеменшік мектептер аккредитацияның пайдасы мен мәнін әлдеқашан түсінген. Ал, жалпы білім беретін мектептерде бұл процесс қиындау жүреді. Біз көптеген түсіндіру жұмыстарын жүргіземіз. Тетіктердің бірі ретінде аккредитацияны құру — қордың жетістігі деп білемін.
Екіншіден, Астана — Канадалық халықаралық мектебінің табысты жұмысы. Бұл Орталық Азияда қос оқу жоспары мен қос диплом мүмкіндігін ұсынатын алғашқы оффшорлық Британдық Колумбия мектебі. Екі қазақстандық курс – 10 және 11 сыныптарға арналған «Қазақстан тарихы» Британдық Колумбияның (Канада) Білім министрлігінен аккредитация алды. Енді кез келген канадалық мектеп біздің Қазақстан тарихы бойынша бағдарламамызды алып, оны үйде оқыта алады. Ал біздің балалар осы курсты аяқтағаны үшін канадалық кредиттерді де, қазақстандық стандарт бойынша кредиттерді де алады. Бұл Канаданың білім беру технологиясын бірегей етеді. Бұл пилоттық жоба, соның арқасында көптеген жекеменшік мектептердегідей студенттерге жүктеме артпайды.
Үшіншіден, Қазақстан тарихы бойынша «Ұлытау аңыздары» қосымша факультативтік мультимедиялық курсын ашамыз. Біз оны Канада мектебімізде оқытуды бастаймыз, содан кейін оны барлығына ұсынамыз. Бұл курс үшін бала үй тапсырмасын және тест тапсырмаларын орындайтын бейнероликтер түсірілді. Біздің мұғалімдер Р.Қ.Әкімбекованың жетекшілігімен «Ұлытау аңыздары» үстел ойынын әзірленді, оның прототипі іске қосылды.
Жалпы, біз білім сапасын арттырудың инновациялық тәсілін кеңінен насихаттап жатырмыз. Ірі бизнес қордың не істеп жатқанына қызығушылық таныта бастады. Министрлік деңгейінде де қолдауымыз бен мақұлдауымыз бар.
Қордың барлық жобалары өзара байланысты және бірін-бірі толықтырады. Біз шалғай аймақтардан келген балаларға көмектесіп, сапалы білім алуға мүмкіндік береміз.
Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясымен серіктестігіңіз туралы айтып берсеңіз.
Менің ойымша, ауылдық шағын мектеп болсын, халықаралық жеке мектеп болсын, орта білім берудің барлық деңгейіне инновацияларды енгізу өте маңызды. Сондықтан біздің Ы.Алтынсарин атындағы Академиямен ынтымақтастығымыз көпвекторлы – Канада халықаралық мектебінде, «Ustaz Ulytau» педагогикалық трансформация орталығы» жобасында және конференция өткізуде. Жаңа әзірлемелерді енгізу ғылым үшін өте маңызды, сондықтан қор «Ustaz Ulytau» жобасы арқылы ынтымақтасатын мектептеріміз Академия үшін қызықты, өйткені дәл осы жерде жаңа ғылыми әзірлемелерді енгізу жүзеге асырылады. Қызықты болашақ жоспарлардың бірі — STEM тәсілін енгізу.
Ғылым мен инновацияны мектептерге қалай енгізуге болатының толығырақ айтып өтсеңіз?
Моноқала – инновацияларды жылдам енгізу үшін тамаша алаң. Ол жерде мәселені шешуге атсалысатын және қаржылық қолдау көрсетуге қабілетті кәсіпорын бар. «Қазақмыс» корпорациясы сияқты кәсіпорындар ғылыми-зерттеу жұмыстарына қаражат бөлуге міндетті.
Мектептерде балаларды сыни тұрғыдан ойлауға және мәселелерге шығармашылықпен қарауға үйрету міндеті тұр. Мәселен, өткен жылы мектеп оқушылары өз аймағындағы экологиялық проблеманы анықтап, ғылыми шешімін тауып, барлығын ағылшын тілінде ұсынатын байқау өткіздік. Бұл жобаларды тыңдау өте қызықты болды. Бұл тәжірибе балаларымыздың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік береді және олардың халықаралық жобалар мен байқауларға қатысуын ынталандырады.
Демеуші мектептердің дарынды оқушыларына қалай қолдау көрсетесіз?
Біздің өңірлердің балалары Астана-Канадалық халықаралық мектебінде шәкіртақы алу мүмкіндігіне ие және оқуға түскен кезде олар артықшылықтарға ие. Қор өңірде тұратын ата-аналармен тұрақты қарым-қатынаста.
Мектепте көмек алудың екі арнасы бар: біріншісі – баланың жетістіктеріне қарай тағайындалатын шәкіртақы, екіншісі – жекелеген санаттарға берілетін қаржылық көмек. Дамудың бірінші жылындағы мектептің міндеті – мектепте дұрыс атмосфераны құру. Біз орта мектепте оқимыз, бұл жаста бала уақытының көп бөлігін өткізетін ортаның сапасы ерекше маңызды болады. Атмосфера ынталандырушы және дұрыс құрылған құндылықтар жүйесімен болуы керек. Біз оқығысы келетін балаларды таңдадық. Мысалы, 2023 жылдың күзінде жаңа оқушылар мектеп директорына мектепте нені жүзеге асырғысы келетіндері туралы нақты ұсыныстармен келді. Балалардың мұндай керемет белсенділігі таң қалдырады.
Моноқалалардың білім сапасын арттыру тұжырымдамасы туралы айтып өтсеңіз?
Ең дұрысы, біз ұмтылып отырған үлгі мынадай: біз мемлекеттік ұйымдармен — басқармалармен және білім басқармаларымен, әкімдіктермен бірлесе жұмыс істейміз. Мемлекеттік органдар «Білім туралы» Заңның орындалуын қамтамасыз етеді және стандарттардың сақталуын бақылайды. Қор Корпорацияның қаржылық қолдауымен астаналардағы үздік жекеменшік мектептер мен өңірлердегі қарапайым мемлекеттік мектептер арасындағы айырмашылықты азайтуға тырысуда: оқытудың инновациялық әдістерін енгізіп, жетекші мамандарды тартуды. Басқа моноқалалардың назарын аударып, болашақта ұлғайтуға болатын үлгіні жасай алғанымыз – қор мен оның мамандарының еңбегі зор. Бұл тұжырымдаманы басқа моноқалаларда жүзеге асырсақ, қор, қор мамандарының, мемлекеттік органдардың, осы өңірдің негізгі жұмыс берушілерінің күш-жігерін біріктіретін алаңы болмақ. Ұлытау, Жамбыл, Қарағанды облыстарында жинақтаған тәжірибемізді де қайталай алатын боламыз.
Сіздің ойыңызша, білім сапасының негізгі критерийлері қандай болуы керек?
Білім сапасы – түлектің сапасы. Еліміздің білім беру жүйесінде әрбір оқу орны өз қызметін атқаруы керек деп есептеймін. Мектеп оқушыны оқыту мен тәрбиелеуге қатысты барлық мәселелерді шешуі керек. Ал ата-ана репетиторларға қосымша ақша жұмсамауы керек. Ол балаға мамандық таңдауға көмектесетін маманды іздеп асықпауы керек. Білім беру студентке бағытталған болуы керек. Өкінішке орай, кейде олар мұның бәрі не үшін жасалып жатқанын, бүкіл процестің ортасында бала екенін ұмытып кетеді.
Тұрақты даму жағдайында білім беру дегеніміз не деп ойлайсыз?
Сапалы білім, егер ол өз функцияларын орындаса, тұрақты болып табылады және болашақта тұрақты дамуға жағдай жасайды. Біз білім берудің барлық дерлік кезеңдерінде бір баламен жұмыс істейміз. Бірақ қазір балабақша, мектеп, университет арасында сабақтастық жоқ. Біртұтас тұжырымдама, бір деңгейден келесі деңгейге жұмсақ өту жоқ. Міндеттер өте көп, сондықтан біз негізгі бағыттарды жасағанда облыстағы 85 мектептің түлектерін қандай етіп көргіміз келетіннен бастадық.
Қазір бұл мектептер тек Қазақстанда ғана емес, шетелде де бәсекеге қабілетті болуы үшін халықаралық емтихандарды тапсыру мүмкіндігін беріп, олардың тіл білімін жетілдіріп жатырмыз. Біз оларды бәсекеге қабілетті болуы үшін жобалық жұмысқа үйретеміз. Мұның барлығы түлектің құзыреттілігін шыңдап, әлеуетін арттыруға ықпал етеді. Мектеп бітіруші бойында өмірде пайдасын тигізетін барлық білім мен дағдының болуын, бәсекеге қабілетті болуын, оның өмірде табысқа жетуіне, бақытты болуына көмектесетін дүние бейнесі қалыптасқанын қалаймыз.
Мен біздегідей бүкіл аймақ жұмылдырылған, оның ішінде (директорлар клубы, ағылшын тілі мұғалімдері клубы, кәсіптік бағдарлау клубы) өз қауымдастығы құрылған ауқымды жобаларды бұрын-соңды көрген емеспін. Биыл 60 түлек IELTS тапсыруға дайындалуда. Біз өткен жылы алғашқы үш мұғаліміміздің IELTS тапсыруынан бастадық.
Біздің ойымызша, жүйелі әрі ауқымды тәсіл мектептердің тұрақты дамуын қамтамасыз етіп, экожүйені қалыптастырады.
Сіз шет тілін меңгерген түлек туралы айттыңыз. Қордың шет тілдері бойынша жобасын мектептерде жүзеге асыруы қалай болды?
Алғашында біз мұғалімдерді, мысалы, ағылшын тілі мұғалімдерін балаларға IELTS-ті үйрететіндей етіп оқытудан бастағымыз келді. Бұл жекеменшік мектептерде жиі кездесетін тәжірибе. Түлек сертификатпен бірге IELTS сертификатын алады, бұл оған тек Қазақстанның ғана емес, әлемнің университеттерінде көптеген есіктерді ашады. Біз IELTS-ті үйрету үшін ең алдымен мұғалімдердің ағылшын тілін меңгеру деңгейін көтеруіміз керек деген мәселеге тап болдық.
Сондықтан бағдарламаны өзгертіп, мұғалімдерді де, балаларды да қатар оқыта бастадық. Енді 1,5 жыл ішінде біз дайындаған мұғалімдердің алғашқы тобы IELTS топтарының жетекшілері. Қор жұмысының барлық бағыттары біраз уақыттан кейін мектеп директорлары мен мұғалімдерінің өзгерістер елшісіне айналуын және біз бастаған барлық үдерістердің өңірде өзін-өзі жаңғыртып, тұрақты жұмыс істеуін қамтамасыз етуге бағытталған.
Жақында Қор Ulytau техникалық университетін дамыту бойынша жол картасы мен меморандумға қол қойылғанын хабарлады. Осы жұмыс саласы туралы толығырақ айтып берсеңіз.
Қор мемлекет басшысының бастамасымен құрылған Ulytau мемлекеттік техникалық университетінде халықаралық ынтымақтастықты ұйымдастырады. Серіктестік орнату үшін қазақстандық делегация Канадаға барды. Канадалық университеттердің консорциумының өкілдері сапарды жазда жоспарлап отыр, халықаралық сарапшылар мен қазақстандық мамандардан құралған жұмыс тобы жұмыс істеуде. Бұл университеттің ашылуы білім берудің барлық деңгейін байланыстырып, ғылым мен тәжірибені ұштастырып, ғылыми әзірлемелерді енгізуді ынталандырады.
